1*00b67f09SDavid van Moolenbroek /* $NetBSD: zone2sqlite.c,v 1.5 2014/12/10 04:37:57 christos Exp $ */
2*00b67f09SDavid van Moolenbroek
3*00b67f09SDavid van Moolenbroek /*
4*00b67f09SDavid van Moolenbroek * Copyright (C) 2007 Internet Software Consortium.
5*00b67f09SDavid van Moolenbroek *
6*00b67f09SDavid van Moolenbroek * Permission to use, copy, modify, and distribute this software for any
7*00b67f09SDavid van Moolenbroek * purpose with or without fee is hereby granted, provided that the above
8*00b67f09SDavid van Moolenbroek * copyright notice and this permission notice appear in all copies.
9*00b67f09SDavid van Moolenbroek *
10*00b67f09SDavid van Moolenbroek * THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS" AND INTERNET SOFTWARE CONSORTIUM
11*00b67f09SDavid van Moolenbroek * DISCLAIMS ALL WARRANTIES WITH REGARD TO THIS SOFTWARE INCLUDING ALL
12*00b67f09SDavid van Moolenbroek * IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS. IN NO EVENT SHALL
13*00b67f09SDavid van Moolenbroek * INTERNET SOFTWARE CONSORTIUM BE LIABLE FOR ANY SPECIAL, DIRECT,
14*00b67f09SDavid van Moolenbroek * INDIRECT, OR CONSEQUENTIAL DAMAGES OR ANY DAMAGES WHATSOEVER RESULTING
15*00b67f09SDavid van Moolenbroek * FROM LOSS OF USE, DATA OR PROFITS, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT,
16*00b67f09SDavid van Moolenbroek * NEGLIGENCE OR OTHER TORTIOUS ACTION, ARISING OUT OF OR IN CONNECTION
17*00b67f09SDavid van Moolenbroek * WITH THE USE OR PERFORMANCE OF THIS SOFTWARE.
18*00b67f09SDavid van Moolenbroek */
19*00b67f09SDavid van Moolenbroek
20*00b67f09SDavid van Moolenbroek /* Id: zone2sqlite.c,v 1.4 2010/08/16 05:32:44 marka Exp */
21*00b67f09SDavid van Moolenbroek
22*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <stdlib.h>
23*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <string.h>
24*00b67f09SDavid van Moolenbroek
25*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <isc/buffer.h>
26*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <isc/mem.h>
27*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <isc/print.h>
28*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <isc/result.h>
29*00b67f09SDavid van Moolenbroek
30*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/db.h>
31*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/dbiterator.h>
32*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <isc/entropy.h>
33*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/fixedname.h>
34*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <isc/hash.h>
35*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/name.h>
36*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/rdata.h>
37*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/rdataset.h>
38*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/rdatasetiter.h>
39*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/rdatatype.h>
40*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <dns/result.h>
41*00b67f09SDavid van Moolenbroek
42*00b67f09SDavid van Moolenbroek #include <sqlite3.h>
43*00b67f09SDavid van Moolenbroek
44*00b67f09SDavid van Moolenbroek #ifndef UNUSED
45*00b67f09SDavid van Moolenbroek #define UNUSED(x) (void)&(x)
46*00b67f09SDavid van Moolenbroek #endif
47*00b67f09SDavid van Moolenbroek
48*00b67f09SDavid van Moolenbroek /*
49*00b67f09SDavid van Moolenbroek * Generate an SQLite table from a zone.
50*00b67f09SDavid van Moolenbroek */
51*00b67f09SDavid van Moolenbroek
52*00b67f09SDavid van Moolenbroek typedef struct _dbinfo {
53*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3 *db;
54*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *filename;
55*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *table;
56*00b67f09SDavid van Moolenbroek } dbinfo_t;
57*00b67f09SDavid van Moolenbroek
58*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbinfo_t dbi = { NULL, NULL, NULL };
59*00b67f09SDavid van Moolenbroek
60*00b67f09SDavid van Moolenbroek
61*00b67f09SDavid van Moolenbroek static void
closeandexit(int status)62*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(int status)
63*00b67f09SDavid van Moolenbroek {
64*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (dbi.db) {
65*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_close(dbi.db);
66*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.db = NULL;
67*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
68*00b67f09SDavid van Moolenbroek exit(status);
69*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
70*00b67f09SDavid van Moolenbroek
71*00b67f09SDavid van Moolenbroek static void
check_result(isc_result_t result,const char * message)72*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(isc_result_t result, const char *message)
73*00b67f09SDavid van Moolenbroek {
74*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (result != ISC_R_SUCCESS) {
75*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "%s: %s\n", message,
76*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_result_totext(result));
77*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(1);
78*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
79*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
80*00b67f09SDavid van Moolenbroek
81*00b67f09SDavid van Moolenbroek static isc_result_t
db_connect(dbinfo_t * dbi)82*00b67f09SDavid van Moolenbroek db_connect(dbinfo_t *dbi)
83*00b67f09SDavid van Moolenbroek {
84*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (sqlite3_open(dbi->filename, &dbi->db) == SQLITE_OK) {
85*00b67f09SDavid van Moolenbroek return (ISC_R_SUCCESS);
86*00b67f09SDavid van Moolenbroek } else {
87*00b67f09SDavid van Moolenbroek /* a connection is returned even if the open fails */
88*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_close(dbi->db);
89*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi->db = NULL;
90*00b67f09SDavid van Moolenbroek return (ISC_R_FAILURE);
91*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
92*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
93*00b67f09SDavid van Moolenbroek
94*00b67f09SDavid van Moolenbroek static int
add_rdata_cb(void * parm,int cc,char ** cv,char ** cn)95*00b67f09SDavid van Moolenbroek add_rdata_cb(void *parm, int cc, char **cv, char **cn)
96*00b67f09SDavid van Moolenbroek {
97*00b67f09SDavid van Moolenbroek UNUSED(parm);
98*00b67f09SDavid van Moolenbroek UNUSED(cc);
99*00b67f09SDavid van Moolenbroek UNUSED(cv);
100*00b67f09SDavid van Moolenbroek UNUSED(cn);
101*00b67f09SDavid van Moolenbroek
102*00b67f09SDavid van Moolenbroek return 0;
103*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
104*00b67f09SDavid van Moolenbroek
105*00b67f09SDavid van Moolenbroek
106*00b67f09SDavid van Moolenbroek static void
addrdata(dns_name_t * name,dns_ttl_t ttl,dns_rdata_t * rdata)107*00b67f09SDavid van Moolenbroek addrdata(dns_name_t *name, dns_ttl_t ttl, dns_rdata_t *rdata)
108*00b67f09SDavid van Moolenbroek {
109*00b67f09SDavid van Moolenbroek unsigned char namearray[DNS_NAME_MAXTEXT + 1];
110*00b67f09SDavid van Moolenbroek unsigned char typearray[20];
111*00b67f09SDavid van Moolenbroek unsigned char dataarray[2048];
112*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_t b;
113*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_result_t result;
114*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *sql;
115*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *errmsg = NULL;
116*00b67f09SDavid van Moolenbroek int res;
117*00b67f09SDavid van Moolenbroek
118*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_init(&b, namearray, sizeof(namearray) - 1);
119*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_name_totext(name, ISC_TRUE, &b);
120*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_name_totext");
121*00b67f09SDavid van Moolenbroek namearray[isc_buffer_usedlength(&b)] = 0;
122*00b67f09SDavid van Moolenbroek
123*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_init(&b, typearray, sizeof(typearray) - 1);
124*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_rdatatype_totext(rdata->type, &b);
125*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_rdatatype_totext");
126*00b67f09SDavid van Moolenbroek typearray[isc_buffer_usedlength(&b)] = 0;
127*00b67f09SDavid van Moolenbroek
128*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_init(&b, dataarray, sizeof(dataarray) - 1);
129*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_rdata_totext(rdata, NULL, &b);
130*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_rdata_totext");
131*00b67f09SDavid van Moolenbroek dataarray[isc_buffer_usedlength(&b)] = 0;
132*00b67f09SDavid van Moolenbroek
133*00b67f09SDavid van Moolenbroek sql = sqlite3_mprintf(
134*00b67f09SDavid van Moolenbroek "INSERT INTO %Q (NAME, TTL, RDTYPE, RDATA)"
135*00b67f09SDavid van Moolenbroek " VALUES ('%q', %d, '%q', '%q') ",
136*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.table,
137*00b67f09SDavid van Moolenbroek namearray, ttl, typearray, dataarray);
138*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("%s\n", sql);
139*00b67f09SDavid van Moolenbroek res = sqlite3_exec(dbi.db, sql, add_rdata_cb, NULL, &errmsg);
140*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_free(sql);
141*00b67f09SDavid van Moolenbroek
142*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (res != SQLITE_OK) {
143*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "INSERT failed: %s\n", errmsg);
144*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(1);
145*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
146*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
147*00b67f09SDavid van Moolenbroek
148*00b67f09SDavid van Moolenbroek int
main(int argc,char * argv[])149*00b67f09SDavid van Moolenbroek main(int argc, char *argv[])
150*00b67f09SDavid van Moolenbroek {
151*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *sql;
152*00b67f09SDavid van Moolenbroek int res;
153*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *errmsg = NULL;
154*00b67f09SDavid van Moolenbroek char *porigin, *zonefile;
155*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_fixedname_t forigin, fname;
156*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_name_t *origin, *name;
157*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_db_t *db = NULL;
158*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_dbiterator_t *dbiter;
159*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_dbnode_t *node;
160*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdatasetiter_t *rdsiter;
161*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdataset_t rdataset;
162*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdata_t rdata = DNS_RDATA_INIT;
163*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_mem_t *mctx = NULL;
164*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_entropy_t *ectx = NULL;
165*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_t b;
166*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_result_t result;
167*00b67f09SDavid van Moolenbroek
168*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (argc != 5) {
169*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("usage: %s <zone> <zonefile> <dbfile> <dbtable>\n", argv[0]);
170*00b67f09SDavid van Moolenbroek exit(1);
171*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
172*00b67f09SDavid van Moolenbroek
173*00b67f09SDavid van Moolenbroek porigin = argv[1];
174*00b67f09SDavid van Moolenbroek zonefile = argv[2];
175*00b67f09SDavid van Moolenbroek
176*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.filename = argv[3];
177*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.table = argv[4];
178*00b67f09SDavid van Moolenbroek
179*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_result_register();
180*00b67f09SDavid van Moolenbroek
181*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = isc_mem_create(0, 0, &mctx);
182*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "isc_mem_create");
183*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = isc_entropy_create(mctx, &ectx);
184*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "isc_entropy_create");
185*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = isc_hash_create(mctx, ectx, DNS_NAME_MAXWIRE);
186*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "isc_hash_create");
187*00b67f09SDavid van Moolenbroek
188*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_init(&b, porigin, strlen(porigin));
189*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_buffer_add(&b, strlen(porigin));
190*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_fixedname_init(&forigin);
191*00b67f09SDavid van Moolenbroek origin = dns_fixedname_name(&forigin);
192*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_name_fromtext(origin, &b, dns_rootname, 0, NULL);
193*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_name_fromtext");
194*00b67f09SDavid van Moolenbroek
195*00b67f09SDavid van Moolenbroek db = NULL;
196*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_db_create(mctx, "rbt", origin, dns_dbtype_zone,
197*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdataclass_in, 0, NULL, &db);
198*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_db_create");
199*00b67f09SDavid van Moolenbroek
200*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_db_load(db, zonefile);
201*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (result == DNS_R_SEENINCLUDE)
202*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = ISC_R_SUCCESS;
203*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_db_load");
204*00b67f09SDavid van Moolenbroek
205*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("Connecting to '%s'\n", dbi.filename);
206*00b67f09SDavid van Moolenbroek
207*00b67f09SDavid van Moolenbroek if ((result = db_connect(&dbi)) != ISC_R_SUCCESS) {
208*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "Connection to database '%s' failed\n",
209*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.filename);
210*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(1);
211*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
212*00b67f09SDavid van Moolenbroek
213*00b67f09SDavid van Moolenbroek sql = sqlite3_mprintf("DROP TABLE %Q ", dbi.table);
214*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("%s\n", sql);
215*00b67f09SDavid van Moolenbroek res = sqlite3_exec(dbi.db, sql, NULL, NULL, &errmsg);
216*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_free(sql);
217*00b67f09SDavid van Moolenbroek #if 0
218*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (res != SQLITE_OK) {
219*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "DROP TABLE %s failed: %s\n",
220*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.table, errmsg);
221*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
222*00b67f09SDavid van Moolenbroek #endif
223*00b67f09SDavid van Moolenbroek
224*00b67f09SDavid van Moolenbroek #if 0
225*00b67f09SDavid van Moolenbroek sql = sqlite3_mprintf(sql, "BEGIN TRANSACTION");
226*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("%s\n", sql);
227*00b67f09SDavid van Moolenbroek res = sqlite3_exec(dbi.db, sql, NULL, NULL, &errmsg);
228*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_free(sql);
229*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (res != SQLITE_OK) {
230*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "BEGIN TRANSACTION failed: %s\n", errmsg);
231*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(1);
232*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
233*00b67f09SDavid van Moolenbroek #endif
234*00b67f09SDavid van Moolenbroek
235*00b67f09SDavid van Moolenbroek sql = sqlite3_mprintf(
236*00b67f09SDavid van Moolenbroek "CREATE TABLE %Q "
237*00b67f09SDavid van Moolenbroek "(NAME TEXT, TTL INTEGER, RDTYPE TEXT, RDATA TEXT) ",
238*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.table);
239*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("%s\n", sql);
240*00b67f09SDavid van Moolenbroek res = sqlite3_exec(dbi.db, sql, NULL, NULL, &errmsg);
241*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_free(sql);
242*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (res != SQLITE_OK) {
243*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "CREATE TABLE %s failed: %s\n",
244*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbi.table, errmsg);
245*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(1);
246*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
247*00b67f09SDavid van Moolenbroek
248*00b67f09SDavid van Moolenbroek dbiter = NULL;
249*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_db_createiterator(db, 0, &dbiter);
250*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_db_createiterator()");
251*00b67f09SDavid van Moolenbroek
252*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_dbiterator_first(dbiter);
253*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_dbiterator_first");
254*00b67f09SDavid van Moolenbroek
255*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_fixedname_init(&fname);
256*00b67f09SDavid van Moolenbroek name = dns_fixedname_name(&fname);
257*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdataset_init(&rdataset);
258*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdata_init(&rdata);
259*00b67f09SDavid van Moolenbroek
260*00b67f09SDavid van Moolenbroek while (result == ISC_R_SUCCESS) {
261*00b67f09SDavid van Moolenbroek node = NULL;
262*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_dbiterator_current(dbiter, &node, name);
263*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (result == ISC_R_NOMORE)
264*00b67f09SDavid van Moolenbroek break;
265*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_dbiterator_current");
266*00b67f09SDavid van Moolenbroek
267*00b67f09SDavid van Moolenbroek rdsiter = NULL;
268*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_db_allrdatasets(db, node, NULL, 0, &rdsiter);
269*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_db_allrdatasets");
270*00b67f09SDavid van Moolenbroek
271*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_rdatasetiter_first(rdsiter);
272*00b67f09SDavid van Moolenbroek
273*00b67f09SDavid van Moolenbroek while (result == ISC_R_SUCCESS) {
274*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdatasetiter_current(rdsiter, &rdataset);
275*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_rdataset_first(&rdataset);
276*00b67f09SDavid van Moolenbroek check_result(result, "dns_rdataset_first");
277*00b67f09SDavid van Moolenbroek while (result == ISC_R_SUCCESS) {
278*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdataset_current(&rdataset, &rdata);
279*00b67f09SDavid van Moolenbroek addrdata(name, rdataset.ttl, &rdata);
280*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdata_reset(&rdata);
281*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_rdataset_next(&rdataset);
282*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
283*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdataset_disassociate(&rdataset);
284*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_rdatasetiter_next(rdsiter);
285*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
286*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_rdatasetiter_destroy(&rdsiter);
287*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_db_detachnode(db, &node);
288*00b67f09SDavid van Moolenbroek result = dns_dbiterator_next(dbiter);
289*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
290*00b67f09SDavid van Moolenbroek
291*00b67f09SDavid van Moolenbroek #if 0
292*00b67f09SDavid van Moolenbroek sql = sqlite3_mprintf(sql, "COMMIT TRANSACTION ");
293*00b67f09SDavid van Moolenbroek printf("%s\n", sql);
294*00b67f09SDavid van Moolenbroek res = sqlite3_exec(dbi.db, sql, NULL, NULL, &errmsg);
295*00b67f09SDavid van Moolenbroek sqlite3_free(sql);
296*00b67f09SDavid van Moolenbroek if (res != SQLITE_OK) {
297*00b67f09SDavid van Moolenbroek fprintf(stderr, "COMMIT TRANSACTION failed: %s\n", errmsg);
298*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(1);
299*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
300*00b67f09SDavid van Moolenbroek #endif
301*00b67f09SDavid van Moolenbroek
302*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_dbiterator_destroy(&dbiter);
303*00b67f09SDavid van Moolenbroek dns_db_detach(&db);
304*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_hash_destroy();
305*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_entropy_detach(&ectx);
306*00b67f09SDavid van Moolenbroek isc_mem_destroy(&mctx);
307*00b67f09SDavid van Moolenbroek
308*00b67f09SDavid van Moolenbroek closeandexit(0);
309*00b67f09SDavid van Moolenbroek
310*00b67f09SDavid van Moolenbroek exit(0);
311*00b67f09SDavid van Moolenbroek }
312